Nguồn gốc và các bản phác thảo

Trong khi đang làm công việc của một họa sĩ giám sát cho bộ phim Tarzan vào năm 1996,[1] họa sĩ hoạt hình lâu năm của Disney Glen Keane quyết định sẽ chuyển thể câu chuyện cổ tích "Rapunzel" của anh em nhà Grimm thành một bộ phim hoạt hình.[2] Keane, người bắt đầu phát triển bộ phim với mục đích duy nhất là được đưa Rapunzel vào với phim hoạt hình,[3] đã bị thu hút đến với dự án bởi ông vô cùng thích thú với bản phác thảo về "một con người sinh ra với một món quà từ trong sâu thẳm của nàng và nó cần phải được hé mở", ví việc này với toàn bộ quá trình trải nghiệm của ông khi làm việc với Walt Disney Animation Studios.[4] Keane tự cho rằng mình là "một kiểu đạo diễn khác" bởi "[ông] thực sự quan tâm đến trái tim của nhân vật mình thực hiện trước... rồi sau đó mới bắt đầu phát triển cốt truyện."[3] Sau một cơn đau tim vào năm 2008, Keane quyết định tốt nhất ông nên rời khỏi vị trí hiện tại của mình, đề cử Nathan Greno và Byron Howard thay thế cho ông. Tuy nhiên, ông vẫn tham gia dự án với vai trò giám đốc sản xuất và là họa sĩ giám sát của nhân vật Rapunzel.[5]

Walt Disney đã tìm cách chuyển thể truyện "Rapunzel" thành một bộ phim hoạt hình không lâu sau khi hãng phim ra mắt Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn (1937). Dự án cuối cùng bị bỏ dở bởi cốt truyện tỏ ra là "một hạt dẻ khó cắn vỏ". Keane tin rằng việc câu chuyện cổ tích diễn ra quá nhiều trong một toà tháp có thể đã góp phần vào sự khó khăn khi thực hiện bộ phim. "Cho nên, tôi nghĩ, thật tuyệt vời khi thấy những gì Byron và Nathan đã làm – đưa nàng Rapunzel ra khỏi toà tháp... mang đến một hương vị thực sự mới mẻ cho câu chuyện cổ."[2] Bộ phim ban đầu được đặt tên là Rapunzel Unbraided,[7] được Keane miêu tả là "một phiên bản phim tương tự như Shrek",[8] và nhấn mạnh vào một cốt truyện hoàn toàn khác. Keane nói về phiên bản đầu tiên, "Đó là một phiên bản thú vị, tuyệt vời, dí dỏm và chúng tôi đã có những nhà viết kịch bản rất giỏi. Nhưng từ trong tận trái tim mình tôi vẫn tin rằng câu chuyện cần có thêm một chút chân thành và chân thực nữa, vậy nên chúng tôi đã đặt nó sang một bên và quay về với cốt truyện ban đầu của câu chuyện cổ tích."[9]

Trong vai trò đạo diễn, Greno và Howard muốn đảm bảo rằng Rapunzel thể hiện hình ảnh một cô gái ít "thụ động" hơn trong truyện cổ tích. "Chúng tôi biết chúng tôi đang làm phim cho một thế hệ khán giả hiện đại và chúng tôi muốn Rapunzel trở thành một mẫu nhân vật hiện thực theo một cách nào đó. Chúng tôi muốn sức mạnh của cô gái này sẽ chèo lái cốt truyện, để cô không phải chờ đợi điều gì đến cả… cô ấy là một cô gái thông minh, cô có những hi vọng và ước mơ như thế và cô sẽ biến tất cả chúng thành hiện thực."[10]

Lồng tiếng

Ban đầu, nữ diễn viên và ca sĩ của nhà hát Broadway Kristin Chenoweth được chọn lồng tiếng cho nhân vật Rapunzel.[11][12][13] Vào một thời điểm khác, các đạo diễn lại chọn nữ diễn viên Reese Witherspoon.[14] Tuy nhiên, cuối cùng cô đã từ bỏ dự án, với lý do rằng quan điểm sáng tạo của cô khác với của các nhà làm phim.[15] Sau cùng, họ đã chọn ca sĩ và diễn viên Mandy Moore cho vai này bởi, theo lý giải của đồng đạo diễn Byron Howard, cô "truyền tải được một tâm hồn tuyệt vời qua giọng nói" cũng như "có một giọng nói truyền cảm, đáng yêu và thực tế có thể biến cô trở thành một người đáp ứng được tất cả những gì bạn có thể mong chờ ở một nữ nhân vật chính của Disney."[16] Nữ diễn viên nhỏ tuổi Delaney Rose Stein sau đó đã được chọn lồng tiếng cho nhân vật Rapunzel hồi nhỏ.[17][18]

Moore "lớn lên trong niềm yêu thích những bộ phim của Disney", cô miêu tả như vậy về cơ hội được tham gia trong "bộ phim kịch tích và hoành tráng nhất" này.[19] Ban đầu cô không có nhiều hi vọng trong buổi thử giọng cho phim Tangled bởi cô nghĩ rằng sẽ có một sự cạnh tranh lớn, và sợ rằng một buổi thử giọng thất bại sẽ chỉ mang lại sự thất vọng mà thôi.[20][21] Tới khi quyết định sẽ tham gia buổi diễn thử, Moore được cho biết đã "theo đuổi" vai diễn nàng Rapunzel, thử giọng tới hai lần. Bởi đây là một bộ phim nhạc kịch đòi hỏi diễn viên phải thể hiện cả giọng nói và hát của nhân vật, các ứng viên đều được yêu cầu thể hiện một bài hát tuỳ thích. Theo lời chỉ dẫn phải hát một bài hát theo phong cách của một nghệ sĩ vừa sáng tác vừa biểu diễn,[22] Moore, một ca sĩ chuyên nghiệp, thể hiện ca khúc "Help Me" của nhạc sĩ kiêm ca sĩ Joni Mitchell,[23] một bài hát mà chính cô cũng đã hát lại trong album phòng thu thứ tư của mình, Coverage (2003).[24][25]

Khi tham gia lồng tiếng cho Tangled, Moore ban đầu không biết rằng bộ phim sẽ là bộ phim hoạt hình thứ 50 của Walt Disney Animation Studios. Sau đó cô cho rằng việc mình không biết về điều này là nên và giải thích rằng "Tôi thấy may mắn vì có thể tôi sẽ bị thêm một chút áp lực nếu tôi biết điều này khi đang trong quá trình thu âm."[21] Moore cũng ngạc nhiên khi biết rằng phần lớn các đoạn đối thoại của cô sẽ thu âm mà không có mặt các diễn viên lồng tiếng chính khác là Zachary Levi và Donna Murphy, những người lồng tiếng cho các nhân vật Flynn Rider và Mẹ Gothel riêng biệt. Cô chỉ gặp Levi có một lần để thu âm bài hát "I See the Light", một bài hát giữa Rapunzel và Flynn.[19] Moore miêu tả quá trình thu âm khá là thử thách bởi cô không có nhiều hình ảnh trực quan bên mình lắm. Cô chia sẻ trong một buổi phỏng vấn với tạp chí NOW rằng, "Tất cả những thứ tôi làm việc cùng chỉ là vài bản vẽ phác đơn giản... nhưng cũng rất thú vị bởi điều này cho phép bạn bước vào chiều sâu của trí tưởng tượng." Cô cũng nói rằng, để thu âm giọng nói của Rapunzel, cô chỉ đơn giản "buông thả" mọi thứ mà thôi.[26] Moore thường được yêu cầu thu âm lại một câu tối đa bốn lần trước khi các đạo diễn hoàn toàn hài lòng với nó. Sau khi xem lại phim hoàn chỉnh lần đầu tiên, Moore tỏ ra hơi thất vọng với phần thể hiện của mình bởi cô nghĩ rằng giọng cô nghe hơi chói.[27]

Quá trình thiết kế và các đặc điểm

Glen Keane làm việc với vai trò họa sĩ giám sát cho nhân vật Rapunzel. Ông thiết kế nhân vật này dưới sự cố vấn của họa sĩ Disney đã về hưu Ollie Johnston, một trong những thành viên của nhóm Chín ông già của Disney.[28][29] Sau khi cho Johnson xem một trong số những bản vẽ thử bằng bút chì đầu tiên của nhân vật Rapunzel, Johnston khuyên Keane cố gắng nắm bắt và thể hiện sự chuyển động của cô ấy, cô ấy đang nghĩ gì, thay vì chỉ đơn thuần tập trung vào việc diễn tả, cô ấy đang làm gì. Johnson nói rằng, "điều tôi đang tự hỏi là: Cô ấy đang "nghĩ" gì? "[30] Trong một buổi phỏng vấn của Animation World Network, Keane ví lời khuyên này với việc nhận được "một cú hích mà tôi sẽ không bao giờ quên, từ đó khi tôi vẽ lại cảnh người khác làm việc, tôi luôn cố tự nhắc mình rằng nhân vật đó đang suy nghĩ điều gì ".[31]

Cá nhân đồng đạo diễn Byron Howard lại lấy cảm hứng từ vẻ bề ngoài của Ariel trong phim Nàng tiên cá (1989), một nhân vật cũng được chính Keane vẽ. Howard nói với Hollywood News rằng, "Ariel là nhân vật đầu tiên tôi từng nghĩ rằng có một tâm hồn ẩn sau đôi mắt kia... Chúng tôi hi vọng cũng có thể làm điều đó với Rapunzel, tìm ra một thứ tâm hồn và chiều sâu để mọi người có thể liên hệ ". Trong khi đó, mục tiêu của Keane là "mang những bức vẽ tay truyền thống vào máy tính."[32] Trong khi thiết kế Rapunzel, Keane chịu ảnh hưởng từ một cuốn sách hướng dẫn người đọc về "nét đẹp nữ giới". Cuốn sách giải thích rằng, "chìa khoá của vẻ đẹp nằm ở sự khác lạ trên khuôn mặt người phụ nữ." Quan tâm tới điều này, Keane vẽ Rapunzel với một chút không cân đối trong suy nghĩ, kết hợp vào vẻ bề ngoài của nàng phảng phất một chút thiếu sót, đặc biệt là ở hàm răng[1] có vẻ như "không hoàn hảo lắm";[32] Rapunzel được vẽ với hàm răng khểnh một cách có chủ ý. Cô ấy cũng được vẽ với một số vết tàn nhang trên mặt.[33] Thông qua đôi mắt to, Keane muốn truyền tải tính cách "không chịu khuất phục" của Rapunzel. Ông phát hiện ra một điểm tương tự như vậy trong giọng nói của Mandy Moore, và lấy cô làm nguồn cảm hứng.[34] Các họa sĩ thiết kế tới chín phiên bản khác nhau của nàng Rapunzel trước khi chọn một mẫu mà họ ưng ý nhất.[35]

Tính cách và nguồn cảm hứng cho nhân vật

Giám đốc sản xuất John Lasseter giải thích với tờ The New York Times, "Thử thách nằm ở chỗ bạn muốn tạo cảm giác Rapunzel là một người thông minh, sắc sảo, hiểu biết, khoẻ mạnh, vui vẻ và ngộ nghĩnh — một người chưa từng rời khỏi toà tháp trong suốt 18 năm ".[36] Để tránh tạo ra một nữ nhân vật chính "có vẻ công chúa và xa rời thực tế, các nhà viết kịch bản có một chút xây dựng tính cách của Rapunzel dựa trên một số nhân vật nổi tiếng là nữ. Nữ diễn viên Reese Witherspoon và Natalie Portman là một nguồn cảm hứng, cùng với diễn viên hài và là ngôi sao của Saturday Night Live, Amy Poehler. Kết quả là một loạt những "phẩm chất không ngờ tới và rất đa dạng" được mong chờ sẽ "khơi dậy sự mong đợi về những gì một nàng công chúa nên có."[35] The New York Times lưu ý rằng tính cách của nàng Rapunzel là một bước chuyển quan trọng so với các nữ nhân vật chính trước đây của Disney. Viết cho báo chí, Brooks Barnes nói rằng Rapunzel "rất cứng rắn và mạnh mẽ: cô đánh Flynn bằng một chiếc chảo rán khi anh ta tìm cách trèo lên toà tháp của cô và dùng mái tóc của mình như một chiếc roi vậy."[36] Theo Mandy Moore, Rapunzel "không phải là… một công chúa Disney điển hình… cô ấy rất tự lập, cô ấy có thể tự lo cho bản thân mình. "[37]

Keane được biết đến là người thường thiết kế các nhân vật hoạt hình dựa trên các thành viên trong gia đình mình. Trong khi vẻ bề ngoài của Ariel được thiết kế dựa trên vợ của Keane,[38] thì niềm đam mê của Rapunzel với nghệ thuật và hội họa lấy từ con gái ông, Claire.[39] Trong bộ phim, một số bức tranh của Claire đã được sử dụng để trang trí tường và trần toà tháp của Rapunzel.[40] Trong khi Keane đang làm việc với Tangled, Claire sinh con gái đầu lòng, đứa cháu đầu tiên của ông, Matisse, vẻ bề ngoài của đứa cháu đó đã được Keane sử dụng làm nguồn cảm hứng cho nhân vật Rapunzel hồi nhỏ xuất hiện ở đầu phim.[41][42]

Mái tóc và công nghệ được sử dụng

Rapunzel là nữ nhân vật chính với mái tóc vàng đầu tiên sau Aurora trong Người đẹp ngủ trong rừng (1959).[44] Thiết kế và vẽ mái tóc của Rapunzel sử dụng công nghệ mô phỏng hình ảnh trên máy tính (Computer-generated imagery CGI) được đánh giá rộng rãi là phần khó nhất trong quá trình phát triển phim Tangled.[45] Theo báo Los Angeles Times, họa sĩ giám sát Glen Keane trở nên nổi tiếng với việc thiết kế "những siêu phẩm lớn nhất về mái tóc" cho Walt Disney Animation Studios từ năm 1989, trong đó có Ariel trong phim Nàng tiên cá, con quái vật trong Người đẹp và quái vật (phim 1991) (1991) và Pocahontas trong phim Pocahontas (1995).[46] Cả Keane và Howard đều có những ý kiến giống nhau về mái tóc của Rapunzel, Keane miêu tả nó là "một lời nhắc nhở thường trực rằng cô ấy được ban cho món quà này",[47] và Howard đùa rằng mái tóc thực ra cũng chính là một nhân vật đấy.[35]

Kĩ sư thiết kế phần mềm trưởng, Tiến sĩ Kelly Ward,[48] một chuyên gia mô phỏng tóc tốt nghiệp đại học Bắc Carolina, được giao nhiệm vụ phát triển một phần mềm đặc biệt nhằm giúp đỡ các họa sĩ hoạt hình hoá 70 feet (khoảng 21 mét) tóc.[49] Ward cho biết, ngoài đời thực, mái tóc của nhân vật sẽ có khối lượng khoảng 60 pounds (khoảng 22 kg), "nặng hơn khối lượng một người bình thường có thể di chuyển thoải mái như cách chúng ta thực hiện với Rapunzel trong phim."[50] Nhằm đơn giản hoá công việc, các họa sĩ hoạt hình giảm số lượng thực tế lên tới 100.000 sợi tóc riêng biệt thường thấy trên đầu một người bình thường xuống khoảng hơn 100 sợi dễ kiểm soát hơn cho Rapunzel.[51] Xây dựng phần bóng cho mái tóc vàng vừa lạ mắt nhưng phải chân thực cho Rapunzel cũng là một thử thách khác với các họa sĩ.[52]